Araştırmacı, tarihi eser uzmanı ve fotoğrafçı Mesut İlgim, 11 Kasım Perşembe günü, Manhattan'daki Congregation Kehilath Jeshurun'da "Almanya-Yahudisi Profesörlerin Türkiye'nin Eğitim Sistemine Katkıları" başlıklı bir sunum gerçekleştirdi.

Saygın bir aydın ve Koç Holding'in eski idarecisi olan İlgim, Afrodisias antik kenti kazılarına destek veren Geyre Vakfı, Koç Yonder Vakfı, Türkiye Alzheimer Vakfı'nın yönetim kurulu üyesi olarak hizmet veriyor.

1933 yılında Albert Einstein, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'e bir mektup yazarak, Almanya'dan sürgün edilen bir grup Alman aydının yeni kurulan Türk Cumhuriyeti'nin yüksek eğitim sisteminin modernizasyonuna yardım edebileceklerini ifade etti. Bunun ardından birbiri ardına yaklaşık 200 akademisyen Türkiye'ye göç ederek akademik birimlerde ve devlet kuruluşlarında hizmet verdi. Birçoğu Nazi rejiminden kaçan Yahudilerden oluşan akademisyenler, daha sonra "Haymatlos Profesörler" ('Haymat'sız yani evsiz anlamında) olarak anılmaya başlandılar. Bu akademisyenlerin birçoğu hayatlarının geri kalanını Türkiye'de geçirdi ve 1930'da yapılan eğitimsel reformlarda önemli roller üstlendi. Mesut Ilgim, konuya ilişkin çalışmalarına 10 yıl önce Türkiye Cumhuriyeti arşivlerinde Dr. Einstein'ın mektubunu bulduktan sonra başladı.

Programın moderatörlüğünü, Congregation Kehilath Jeshurun Sinagog'u Erkekler Klübü Başkanı Mark Meirowitz üstlendi. Konuşmasında Meirowitz, 1492'deki engizisyonunu takiben İspanya Yahudilerinin Sultan 2. Bayezit tarafından kurtarılması ve Holokost sırasında gösterdikleri kahramanca eylemleriyle Yahudileri kurtaran Türk konsolosluk görevlilerinden bahsederek, Türk ve Yahudilerin tarih boyunca yakın ilişki içerisinde olduklarını söyledi.

Seminere katılan konuklar arasında T.C. New York Konsolosu Ayşe Üzer, T.C. Detroit Başkonsolosu ve Türk Kültür Vakfı Detroit Ofisi Direktörü Nurten Ural, Türk Amerikan Dernekleri Kurulu (ATAA) Bölgesel Başkan Yardımcısı Tomris Azeri, Turkish American Business Association Başkan Yardımcısı Erhan Atay ve İstanbul Üniversitesi Mezun Derneği Başkanı Kemalcan Alaeddinoğlu yer aldı.

Programda Amerikan Türk Cemiyeti (ATS) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve ATS Etkinlikler Komitesi Başkanı Lawrence Kaye, konukları ATS tarafından organize edilen programlara ilişkin olarak bilgilendirdi. Panelin moderatörü Meirowitz, ATS İcra Direktörü Selen Uçak ve ATS Program Koordinatörü Doğa Kayalar'a programın organizasyonunda gösterdikleri çabalardan dolayı teşekkür etti.

Ilgim, sunumunda Almanya'dan sürgün edilen Yahudi-Alman profesörlerin Türkiye'ye gelişlerine ve bu yeni ülkede hayatlarını tekrar kurmalarına odaklandı. Seminerde Yahudi profesörlerin büyük önder Mustafa Kemal Atatürk'ün vizyon sahibi politikasıyla kurtarılma hikayesini anlatan Ilgim'ın sunumunu bir soru-cevap bölümü takip etti.

Türkiye ve Atatürk tarafından kurtarılan bu profesörlerin ve ailelerinin hikayelerine yaşam veren Ilgim'in çalışmaları takdire değer.